Linh Bảo
Chương 7
QUẢNG CHÂU THẤT THỦ
Tháng ngày b́nh thản trôi qua, nhẹ nhàng êm đềm cho đến lúc muôn ngh́n chiếc lá
trên các đồi cây chung quanh trường bắt đầu đổi mầu.
Mùa Thu đến, người Trang yếu dần trong những ngày nguy cấp của thành phố Quảng
Châu. Quân Chánh Phủ đă có kế hoạch rút về Đài Loan từ hồi nào không biết. Dân
chúng ai giầu th́ đă chạy rồi. Ai không chạy được đành nhắm mắt chờ số mệnh an
bài . Mọi người chỉ biết các cơ quan hành chánh đều đóng cửa không c̣n nơi nào
làm việc nữa.
Tất cả đám sinh viên ngoại quốc sửa soạn về nước hay đi xứ khác. Bọn Trang cũng
tan tác, ai có đường th́ tự lo lấy thân. Một số chạy gần như Hongkong, Macao. Xa
hơn là Đài Loan hay sang Pháp . Hùng có chương tŕnh đi Thái Lan rồi vào Chiến
khu Tŕnh Minh Thế .
Suốt ngày đêm, từng đoàn quân xa chở đầy đồ vật cuống cuồng chạy trên các ngả
đường. V́ trường rất gần sân bay, nên toàn thể sinh viên phải tạm tản cư ra
thành phố để tránh những vụ đụng độ đánh chiếm sân bay.
Suốt ngày Trang lên trên gác thượng nh́n quanh các ṭa nhà gần đấy. Đâu đâu cũng
thấy dân “anh chị” ra vào tấp nập, họ đi khuân các đồ vật c̣n sót lại của các
quan Quốc dân đảng đă chạy bằng máy bay rồi không đem theo được. Khắp nơi tiếng
đàn bà con trẻ gọi nhau the thé, tiếng guốc lóc cóc ḥa lẫn với tiếng đồ vật kéo
lê trên đường nhựa thành một bản nhạc hoạt động như để trả thù sự yên tĩnh lúc
thanh b́nh!
Những người mạnh vào các ṭa nhà bỏ không khênh ra bàn ghế giường đệm, kẻ yếu
th́ tay xách nách mang những vật nhẹ hơn như nồi son chén đĩa, cả đến những mảnh
gỗ vụn, hay chổi cùn, giẻ rách họ cũng không từ.
Các đường phố lớn rất náo nhiệt và hỗn loạn. Thực khó ḷng phân biệt được ai
không phải là kẻ cắp. Trang đă bị một anh chàng mặc quần áo tây rất sang giật
mất chiếc kính đặc biệt v́ một bên cận thị, một bên viễn thị. Một cô gái xách ví
đầm da cá từ đằng xa ưỡn ẹo đi đến, thoáng đụng vào người Trang một cái. Lúc
Trang sờ lên túi áo trên xem lại th́ chao ôi! Mấy đồng bạc đă không cánh mà bay
!
Cái bài học đau đớn nhất cho Trang là cụ già đạo mạo, mặc chiếc áo dài Tầu bằng
thứ nỉ đắt tiền đă giật mất chiếc ví nhỏ của Trang. Trong ví ngoài tiền bạc ra
c̣n có căn cước, ch́a khóa và một cái ấn ngọc. Trong những lúc ấy, Trang như một
đứa trẻ khôn nhà dại chợ chỉ đứng ngẩn ra nh́n! Không ai có thể làm ǵ được v́
trong chớp mắt, làn sóng người chung quanh ḿnh đă bị một làn sóng người khác ào
đến, không c̣n nhận biết được ai là ai. Từ đấy về sau mỗi khi ra phố Trang chỉ
đem theo mấy hào đủ đi xe, c̣n cẩn thận cho tay vào túi quần nắm chặt lấy “cả
gia tài”, không để ư đến cái dáng điệu rất du côn của ḿnh. Khắp nơi các ṣng
bạc mở ra đầy dẫy như ngày Tết, làm cản trở mọi sự chen lấn , nhưng lại là Thiên
đường của anh chị em làng móc túi , và làm hỗn loạn thêm cái cảnh hỗn loạn.
Mọi người ai cũng bận rộn t́m đủ mọi cách để phát tài trong cái cơ hội hiếm có
ngh́n năm một thuở ấy, cho đến một buổi sáng kia, lúc Trang c̣n lơ mơ ngủ bỗng
giật ḿnh thức dậy v́ nghe tiếng nhạc, tiếng vó ngựa, và tiếng bước chân rầm rập.
Trang trèo lên gác thượng nh́n phía sau, cánh đồng rộng mênh mông. Cộng quân
đang từ từ kéo qua. Th́ ra thành phố Quảng Châu đă mất từ nửa đêm, sau khi đám
tàn quân của Quốc dân đảng rút xong, không hề có trận đánh nào. Khắp nơi cờ đỏ
với chùm sao vàng bay phấp phới thay lá cờ Thanh thiên Bạch Nhật dưới ánh nắng
nhạt giao mùa. Đó là ngày 15 tháng 10 năm 1949.
Trang theo các bạn sinh viên khác dọn lại vào trường và không khỏi đau đớn khi
trông thấy cảnh tang thương sau một thời gian ngắn xa cách.
Tất cả cửa khu túc xá đều bị phá tan nát. Bên trong các pḥng, bàn ghế và giường
đều biến đi đâu mất chỉ c̣n lại những mảnh vụn đổ vỡ, bụi trần và giấy rách.
Bên ngoài, trước kia là những đồi thông xanh mướt, bây giờ không c̣n cảnh gió
thông vi vu reo rắc bụi phấn vàng nữa! Khắp đồi trống trải thiếu vắng bóng mát,
cả một vùng núi trơ ra toàn gốc cây sù ś v́ những lát búa đẵn. Tất cả thư viện
sách nghiên cứu quư giá cũng không c̣n! Đấy là kết quả cuộc tấn công của dân quê
ở các làng lân cận . Họ lấy tất cả đồ vật có giá trị hay không để làm củi đốt.
******
Khi lá cờ đă thay đổi th́ mọi vật đều không được giữ nền nếp cũ nữa. Cả đến ḷng
người!
Trường đổi hiệu trưởng, đổi giáo sư, đổi khóa tŕnh. Các bạn trai đầu để bù,
giầy không dám đánh bóng, áo giặt không là. Những mái tóc uốn quăn theo kiểu Âu
Mỹ của bạn gái bị lát kéo vô t́nh cắt ngắn biến thành lối tóc thợ thuyền, và
những chiếc áo dài tha thướt do tay thợ khéo ở Hương Cảng cắt hay những chiếc
váy mầu sắc rất trẻ trung được xếp xuống tận đáy rương, thay vào bằng chiếc quần
vải xanh theo lối công nhân trong xưởng máy. Ánh thái dương tắt rồi, mọi người
đang lần ṃ t́m một lối đi thích hợp với thời đại dưới ánh sao!
Đối với sinh viên ngoại quốc c̣n sót lại cũng có những sự thay đổi đáng lo ngại.
Họ cũng được xem như những học sinh Tầu, nghĩa là cố nhiên không c̣n được món
học bổng của chính phủ Quốc Dân Đảng trợ cấp nữa. Họ “được” trả tiền học, tiền
ăn, tiền điện, nước cũng như học tṛ Tầu vậy. Chỉ phải 3 tháng một lần làm người
ngoại quốc, ra Công An Cục đóng thuế cư trú, tŕnh diện, làm bản khai lư lịch.
Không hiểu tại sao lại phải khai đi khai lại hoài. Th́ ra người ta tin rằng viết
măi sẽ có lúc nhầm, sẽ có lúc khai thêm một vài chi tiết mới chưa khai thác.
Biết đâu .. đi đêm lâu ngày gặp ma !!
Nh́n vào bọc hành lư đă đơn sơ đến không thể ít hơn được nữa, Trang thấy hơi
ngậm ngùi. Bao nhiêu tiền thuốc và chuyến đi lên miền Bắc đă lấy gần hết những
ǵ đáng giá của Trang, cả đến cái nhẫn nhỏ của một người bạn gái tặng trước khi
xuống tầu.
Trong khi Trang tưởng rằng ḿnh đang ngồi dưới đất, không c̣n nơi nào thấp hơn
th́ được thư của chị Nguyễn. Chị kể chuyện anh mất tích, chị là vợ sĩ quan Quốc
dân Đảng, nên đang ỏ trong hoàn cảnh �chết c̣n hơn�. Chị kêu cứu v́ tưởng bọn
Trang ỏ trong trường chắc c̣n đường sống. Móc túi anh em chung góp lại chỉ đủ
cước phí tiền gửi cho chị Nguyễn cái áo bông ấm nhất, độc nhất, màu ánh lửa mà
Trang yêu quí nhất. Trang hy sinh cái áo đẹp không tiếc v́ quá đẹp giữ cũng
không được dùng. Chị nhận được áo nếu không để mặc cho ấm, th́ bán đi cũng no
được vài bữa
Không những một ḿnh bọn Trang mà một số đông bạn học đều lâm vào cảnh khó khăn.
V́ chiến tranh phá sản, hoặc đứt mất liên lạc với gia đ́nh. Họ tổ chức bán báo,
giặt áo quần, bán đồ cũ, trồng rau, nuôi gà v.v.. . C̣n Trang, Trang sẽ làm ǵ
đây? Trong lúc Trang thử nhấc chiếc va li nhẹ nhàng dự định chưa biết sẽ về đâu
th́ được tin, nhờ các bạn ủng hộ, Trang xin được một việc làm đêm trong cơ quan
Cứu tế của đạo Tin Lành trong trường. Số lương nhỏ nhặt 25 đồng Hongkong giá của
100 cân gạo xấu chỉ đủ trả số tiền cơm, tiền pḥng mỗi tháng cho trường. Nhưng
trong số 40 phần việc và hơn 400 học sinh cùng nghèo như nhau, được nhận làm c̣n
khó hơn là thi vào trường.
Thế là đêm đêm xong giờ làm việc, trên con đường tối mù mịt, gió lạnh buốt như
cắt hai má, Trang cố bước thực nhanh cho chóng về túc xá. Và trong giấc ngủ
thỉnh thoảng Trang lại giật ḿnh v́ mơ đến tiếng thét rùng rợn của người lính
Giải phóng quân canh đêm:
- “Ai?”
- “Học sinh Trung Đại”
Lúc tỉnh dậy th́ trời đă gần sáng, các bạn học bắt đầu thức dậy ầm ỹ gọi nhau đi
nhẩy điệu “Nữu dương ca”. Một điệu múa giản dị mà mọi người đều hát theo nhịp
trống: Xang xang xịch xang xịch
Trong tiếng trống giục rộn ràng và tiếng hát tưng bừng của các bạn đang ưỡn ẹo
nhẩy múa ngoài sân cỏ, Trang vẫn c̣n lơ mơ muốn ngủ măi măi v́ đă uống viên
thuốc của Ái Phương, một cô bạn gái Thượng Hải học ban Hóa học tặng. Lúc biết
Trang cũng là bạn đồng bệnh. Ái Phương tặng nàng mấy viên thuốc suyễn có tính
chất như thuốc ngủ, nếu cảm thấy hơi thở nặng nhọc, biết là sắp lên cơn, chỉ
uống một viên. độ 20 phút sau là khỏi. Nhưng lúc thuốc thấm rồi th́ ngủ rất say
mê, ngủ lướt qua cơn bệnh cho đến lúc thuốc nhạt mới có thể tỉnh lại được.
Lần đầu tiên trong đời Trang được biết có một thứ gọi là thuốc suyễn. Một thứ
thuốc rẻ tiền và giản dị, ai cũng có thể mua , không cần giấy bác sĩ . Dù không
trị dứt hẳn, nhưng hạ được cơn suyễn cũng đáng được gọi là cứu tinh.
Suốt mấy đêm liền gió Bấc thổi mạnh, Trang kiêu hănh kéo tấm chăn bông lên ngực
ngủ một giấc mơ ước. Nhưng sáng hôm sau, Trang không thể nào dậy được, và lại
ngủ cho đến bữa cơm chiều mà người vẫn c̣n thấy bâng khuâng. Liều thuốc công
hiệu đă cho Trang một giấc ngủ thần tiên, nhưng lại chiếm quá thời gian giới hạn.
Vậy Trang phải làm sao đây? Đêm đêm thức với hơi thở khó khăn khổ sở, và sáng
ngày đi học trèo lên một trăm bậc thang đến Pháp học viện nhọc mệt lờ đờ, hay
uống thuốc để đêm đêm ngủ một giấc say sưa nhưng không thể dậy?
Sau bao nhiêu hôm thí nghiệm Trang giảm lượng thuốc để bớt ngủ. Tuy trải qua
những ngày nhọc mệt v́ tám giờ học liền, hay những đêm phải lăn ḿnh vào nhà in
làm việc thêm giờ, hay những hôm mưa dầm gió bấc, Trang không lên cơn dữ dội
nhưng vẫn thao thức, và như thế càng có th́ giờ để nghiền ngẫm thêm bài học
“nhân sinh quan” mới để sống c̣n!
Đêm đêm Trang ngồi dựa lưng vào tường, tấm chăn bông gói kín cả chân và ngực.
Sau buổi làm việc mệt nhọc ở nhà in, Trang chỉ muốn được yên tĩnh nghỉ ngơi một
lúc. Nhưng liếc thấy ba chiếc giường của ba người bạn ở cùng pḥng c̣n để trống,
Trang biết chắc chắn rằng đêm nay cũng như những đêm khác, Trang c̣n phải thức
dậy ít nhất là ba lần để mở cửa.
• Trang, Trang, mở hộ cửa!
Đấy là tiếng của Thụy Lan, một bạn học cùng Hệ nhưng lớp trên, đi khai hội về.
• Trang, Trang, mở cửa tí nào!
Văn Sinh, cô bé học ban Xă hội, cũng đi nhóm họp đă về. Cô bé có một trái tim
nóng dẫy lên, nên bất cứ công việc ǵ cũng có cô tham dự. Cô bé làm đến nỗi
không có th́ giờ chép bài vở hay xem sách nữa. Thực là đúng tác phong của một
đảng viên tương lai !!!
• Trang, Trang, mở cửa cho tôi với!
Tiếng của Hoa Vân, học Kinh tế, đi chơi với nhân t́nh về. Cô gái Thượng Hải đa
t́nh này lấy cớ rằng ḿnh không hiểu tiếng Quảng Đông, để trốn tất cả các cuộc
nhóm họp. Cô chỉ thích có 2 thứ: ăn tiêu và đi chơi với nhân t́nh.
Lệ của túc xá 10 giờ tắt điện, 11 giờ đóng cửa, nếu quá 12 giờ th́ người gác cửa
không phải dậy mở. Ai về trễ phải gọi bạn mở hộ, và Trang chốc chốc lại phải
tung chăn ngồi dậy, chân tay mỏi ră rời, hai mắt nhắm nghiền, quờ quạng trong
đêm tối lần ṃ ra cửa.
Cửa đă mở đến lần thứ ba, Trang tưởng là sẽ được yên thân. Nhưng chỉ một chốc
Trang lại giật ḿnh v́ có tiếng gọi:
• Trang, Trang mở cửa giúp tôi tí nào!
Đấy là Chính Đoan, học ngoại văn ở Văn học viện. Cô bé Triều Châu này yên anh
chàng Sinh viên Triều Tiên đến mờ cả mắt, chắc lại dắt nhau đi chơi về.
Trang không dám hở môi phàn nàn một lời, v́ nếu nàng hơi tỏ ư nhọc mệt, sẽ bị
các bạn phê b́nh là :”không đủ tinh thần phục vụ” và chỉ có thế là mọi người sẽ
xa lánh Trang như một người có bệnh truyền nhiễm ngay.
Ngày lễ Phụ nữ, Trang cũng phải theo các bạn đi công tác về thôn quê phỏng vấn
t́nh h́nh phụ nữ. Tiểu tổ của Trang có độ mười người, đi ba làng gần trường.
Bọn Trang vào một nhà to nhất gần ngay cổng làng. Nhà vắng vẻ không có người và
cũng không có đồ đạc ǵ. Đi măi ra sau bếp mới thấy một bà cụ già. Bà cụ đang
ngồi trên một miếng gỗ nhỏ dưới đất, hai bàn tay nhăn nheo run rẩy, bốc từng nắm
lá su xanh đă xắt nhỏ, trộn lẫn với muối, nén vào một cái ṿ to để bên cạnh.
Người tổ trưởng hỏi:
• Chào cụ, cụ ở nhà có một ḿnh thôi à?
Bà cụ nheo mắt nh́n lên:
• Phải
• Bà cụ, giải phóng rồi cụ có được sung sướng hơn trước kia không hở cụ?
Bà cụ trả lời rất lănh đạm:
• Hừ, cố nhiên là phải hơn chứ!
Một bạn khác hỏi:
• Bà muối dưa chua hay dưa mặn mà cho nhiều muối quá thế?
• Muối mặn, trước kia th́ muối chua để kho với thịt, bây giờ th́ phải muối mặn
mới nuốt được trôi cơm chứ!
Người tổ trưởng lại hỏi;
• Mùa màng năm nay có khá hơn không hở cụ? Giải phóng rồi có tốt không?
• Không biết, phải làm nhiều hơn nhưng có tốt cũng chả vào được túi tôi!
• Cụ được mấy con tất cả?
• Năm, nhưng đi lính, ở tù, chết cả. Chỉ c̣n con dâu, đang làm ngoài ruộng.
• Hôm nay là “Phụ nữ Tiết” cụ có biết không?
• Hừ, bây giờ tôi chỉ muốn biết lúc tôi chết có thể có được một cái ḥm không,
thế thôi!
Người tổ trưởng ra hiệu cho cả bọn chào bà cụ để sang nhà khác “phỏng vấn”.
Lúc về Trang mừng thầm v́ thấy báo cáo kết quả của cuộc phỏng vấn không phải là
phần việc của nàng!
Ở lớp Trang cũng như sinh viên cả trường ngày ngày khai hội để thách nhau mua vé
“công trái”. Một loại phiếu cho Chánh phủ vay. Trả hay không, cần phải đợi “hạ
hồi phân giải” . Chỉ biết bây giờ đó là một cách quyên tiền không bị mang tiếng
bóc lột, và cũng không ai lọt sổ.
• Tôi năm vé, khiêu chiến với anh Mai.
• Tôi mười vé, khiêu chiến với anh Kỳ.
• Anh Tú 75 vé, đoạt hồng kỳ!
Sơn hỏi Trang:
• Chị mua mấy vé?
• Một .
• Tôi biết chị không có nhiều tiền, nhưng không có th́ phải bán áo đi chứ! Chúng
tôi một phần lớn đều phải bán quần áo cả đấy! Cố mua thêm vài vé nữa nhé!
Trang dơ cánh tay đầy gân xanh lên, bíu lấy một nắm da bảo:
• Tôi chỉ c̣n cái “áo da” này là đáng giá. Có ai lột được th́ cứ việc lột!
Sơn c̣n cố nói:
• Ở bên lớp Xă hội họ tổ chức ăn khoai một tuần lễ, để lấy số tiền ăn ấy mua
chung đấy!
Trang cười :
• Nhưng Ban Xă hội bên ấy toàn là con nhà giầu cả, họ vờ thế đấy thôi. Đến pḥng
ăn, ăn khoai xong rồi về nhà có “cà ri cáy” bánh ḿ bơ, trứng. C̣n tôi nếu đến
pḥng ăn, ăn khoai rồi về túc xá đói bụng th́ đến vỏ khoai cũng không có mà ăn !
Thỉnh thoảng Trang lại viết một vài bức thư về nhà, và cho các bạn từ Nam chí
Bắc. Nhưng tất cả những thư ấy đều như những viên sỏi ném xuống nước, mặc dầu
người ta ném ngang, ném dọc, ném ngược, ném xuôi, viên sỏi rơi xuống nước là
ch́m đến đáy không bao giờ trở lại.
Những người bạn đă cùng sống những ngày sương tuyết ở phương Bắc với Trang đă
tản mát tất cả . Hương Cảng, Đài loan, Thái Lan .. thỉnh thoảng viết thư cho
Trang những câu như: “Hôm nay gió Bắc đă thổi, Trang thế nào? Tiếc rằng tôi
không c̣n được nghe “điệu đàn xưa” nữa ! ” hay là: “Tôi ở một khách sạn gần bờ
bể, đêm nằm nghe sóng, nghe gió (gió Bấc) nhớ đến Trang , chắc là mùa đông này
“tiếng đàn” lại du dương réo rắt lắm đây ”.
Những bức thư đằm thắm hay khôi hài làm Trang vừa buồn vừa ngao ngán. Thỉnh
thoảng Trang cũng được đọc những bức thư từ nước nhà gởi sang với những ḍng âu
yếm như . . . “Dù sao. Ba me cũng cố gắng hết sức dành dụm ít tiền gủi sang cho
con ăn học. Con cứ yên tâm đừng lo lắng ǵ cả. Ba tuy già nhưng c̣n có thể làm
việc, c̣n đủ sức lo cho con. Mùa đông này nếu con chưa có quần áo rét th́ cứ may
đi, ba me sẽ lập tức kiếm cách gởi tiền sang v.v . . . ” Bức thư âu yếm kèm theo
những đơn thuốc bổ tim bổ phổi!
Trang đọc lặng người đi v́ cảm động. Nhưng đấy chỉ là thư của anh Nguyễn, học
Ngữ ngôn ở Văn học Viện!
Đám học sinh ngoại quốc đều chạy cả.
Bây giờ chỉ c̣n có Trang, Nguyễn và mấy người Triều Tiên khôn ngoan, lúc nào
cũng phân trần:
• Chúng tôi tuy là chính phủ Nam Hàn phái đến, nhưng tâm hồn chúng tôi vẫn gửi ở
Bắc Hàn từ lâu!
Và hơn nữa họ rất chịu khó học thuộc ḷng mấy đoạn sách “tiến bộ”, hễ có dịp là
“trả bài” một thôi không ngừng “Mao chủ tịch nói rằng. . . “ “Lê Nin nói rằng .
. ” “Sít ta Lin nói rằng . . . ” v.v . . .
Trong khi họ phân trần rằng đang bán dần áo quần để ăn, th́ ít lâu họ lại trốn
về Hương Cảng một lần, để lănh tiền ở ṭa lănh sự Nam Hàn.
Nhưng dù khéo léo đến đâu cũng không thoát khỏi sự nghi ngờ. Cả bọn đều bị kiểm
soát rất nghiêm khắc về tất cả moị phương diện. Mỗi người phải khai một bản lai
lịch như một cuốn tự truyện từ lúc mới lọt ḷng, không được bỏ sót một năm tháng
nào, và điều quan trọng nhất là hiện thời lấy tiền ở đâu mà tiêu.
Không khí đâu đâu cũng đượm một mầu tang tóc, mầu máu và những đôi bạn thân nhất
cũng bắt đầu nghi kỵ và ḍ xét lẫn nhau!
Đối với các học sinh ốm yếu hay có một chứng bịnh ǵ như Trang, th́ những bữa
cơm ăn ở Thiện đoàn không hôm nào là không phải chan nước sôi vào làm canh, v́
món rau cải xào với dầu và muối cố hữu không thể nào nuốt trôi được. Tuy thế,
chẳng ai dám mua một chiếc trứng gà ăn thêm, và lúc đi ngang qua chợ, nh́n vào
đám hoa quả, thèm rơ dải mà vẫn phải làm bộ thản nhiên. Muốn mua một trái chuối
cũng phải nh́n trước nh́n sau chỉ sợ bạn học trông thấy th́ sẽ phải trả lời câu
hỏi:
• “Anh tiền đâu mà lắm thế ?”
Mỗi người mắt luôn luôn để ư đến người bên cạnh để phê b́nh và báo cáo với tiểu
tổ , và tự ḿnh cũng phải cố gắng làm thế nào để tránh khỏi bị chụp mũ :
“Cá nhân anh hùng chủ nghĩa” , “Tự do tản mạn”, “Lạc hậu” , “Không đủ tinh thần
phục vụ”
Nhưng nguy hiểm nhất là bị phê b́nh “Tư tưởng có vấn đề”
Có vấn đề nghĩa là phản động, mà phản động là không được sống!
Đám học tṛ đáng thương ăn cực, ở bẩn, giờ học nhiều, và ngoài ra c̣n phải “công
tác”, phải “hoạt động”, đầu óc ai cũng như quay lộn cả lên. Mỗi người từ mờ sáng
đă phải thức dậy bắt tay làm việc. Trưa chỉ có mấy phút nghỉ vội vàng cố nuốt
trôi bát cơm và dĩa rau nguội lạnh, và tối chỉ có độ vài giờ nghỉ ngơi. Mọi tâm
hồn lúc nào cũng h́nh như khẩn cấp bàng hoàng, đi đâu cũng chỉ nghe khai hội,
khai hội và khai hội. Hết hội lớn đến hội bé, hết họp tiểu tổ lớn đến tiểu tổ
con, lúc nào cũng bận rộn không ngừng. Bây giờ không ai c̣n t́m đâu ra th́ giờ
để múa nhẩy bài Nữu Dương Ca của thuở ban đầu.
V́ tất cả các duyên cớ đó bệnh lao phổi lan truyền rất nhanh chóng, lúc đầu chỉ
mới 40 người, đă tăng lên đến hơn 100 sinh viên bị chứng bịnh nguy hiểm này. Và
người bệnh vẫn ăn ở chung với các bạn như thường, vẫn khạc nhổ bậy một cách rất
tự nhiên.
Riêng Trang, lo sợ hơn ai hết vội vă đi chiếu phổi; lúc kể lể với người bác sĩ
già cái bệnh “tiếng đàn đêm đông” của ḿnh, ông ta chỉ gật gù mỉm cười: - “D́n
dường pách chúc !” ( Dinh dưỡng bất túc =không đủ chất bổ!) . V à lúc Trang đến
được pḥng lĩnh thuốc mới ngẩn người ra v́ cái đơn ông ta cho Trang là 100 viên
Vitamin(!)
Người ta những lúc thất bại hay đổ lỗi cho số mệnh, giờ đây Trang đổ lỗi cho ai
? Trang phải làm sao để xử trí với những sự đe dọa về chính trị và kinh tế dồn
dập đến với Trang không ngừng? Khóa học năm nay trường bắt Trang phải trả số
tiền nợ từ năm ngoái, nghĩa là từ ngày Trang nhập học chứ không phải từ khi
trường đổi chủ, mà số tiền to tát này Trang đào đâu ra ? Lại c̣n cái bản lư lịch
khai rằng Bố là một Giáo sư nghèo ở nhà quê , tội nói láo cũng khá nặng. Tại sao
phải khai dối, có mục đích ǵ? Có âm mưu ǵ?
Những bát cơm Trang ăn trong đời học sinh thật không dễ. Nào những đêm lăn ḿnh
vào đống mực như con Lọ Lem trong nhà in. Nào những buổi sáng tinh mơ phải dậy
đi xem nấu sữa đậu nành cho các bạn học uống, trước giờ vào lớp. Nào những lúc
bài vở chất đầy mà phải đi gơ cửa từng pḥng các bạn học để đ̣i những sách mượn
đă quá kỳ hẹn cho thư viện. Bát cơm của Trang ăn mới đắt làm sao! DuØ thức ăn
không phải là cao luơng mỹ vị, nhưng đắt v́ ngoài mồ hôi nước mắt , c̣n một niềm
tin vô giá.
Các bác sĩ đều khuyên Trang không nên quá lao tâm hay lao lực.
• “Tôi tưởng rằng cô không nên ham chiếc áo quan cô sẽ được mặc lúc đỗ xong về
nước!”
Trang mỉm cười cảm thấy lành lạnh xương sống . Trang hiểu câu nói ỡm ờ của người
thầy thuốc, chiếc áo quan đây là cái ḥm đen hay là quan tài vậy.
Cố gắng bám víu lấy trường, không phải tính năm, nhưng tính tháng, sau khi đă
cân nhắc kỹ lưỡng: Tính mệnh và cái mũ vuông Đại học tốt nghiệp. Trang ngậm ngùi
cảm thấy sắp phải từ giă trường, từ giă bạn, từ giă các đồi thông yêu mến, với
tất cả những kỷ niệm vui buồn những kỷ niệm đầy chua cay lẫn với ngọt ngào .
Vài trang nhật kư
Ngày . . . . . tháng . . . . . . năm
“Thôi thế là tan vỡ giấc mộng du học tôi đă nuôi suốt 19 năm sống nhẫn nhục
trong một gia đ́nh phong kiến! Tôi đă trả giá rất cao để được bước vào cổng
trường và đă bước vào, mặc dầu với hai bàn tay trắng nhưng kèm theo c̣n có một
trái tim nóng sôi, và một nguồn tin tưởng không cùng. Bây giờ tôi phải bước ra,
cũng với hai bàn tay trắng, nhưng tim th́ đă lạnh, và nguồn tin tưởng mănh liệt
không c̣n .
Sáng hôm nay bên ngoài trời c̣n mờ mờ, sương mù dày đặc, nhưng tôi đứng trong
bếp, bên cạnh nồi sữa đậu nành to lửa nên không lạnh lắm.
Tết sắp đến nơi mà không có vẻ ǵ là Tết. Dân chúng đă kiệt lực v́ những cuộc
lạc quyên gần như hàng tuần của chính phủ, của đảng, của hội, của đoàn.... Sinh
viên cũng kiệt lực, xác xơ như dân chúng. Họ quyên đến cả áo quần và đồ đạc, bất
cứ cái ǵ c̣n có thể dùng được, nghĩa là bán được. Sinh viên mở một pḥng bán đồ
cũ. Sinh viên cho, sinh viên bán, sinh viên mua. Đảng, Đoàn và Chính Phủ nhận
kết quả . Sinh viên nào thi đua cho nhiều nhất sẽ được đề cao, tuyên dương cho
những người khác bắt chước. Nếu sinh viên nghèo quá, không có ǵ để cho ngay tức
khắc, th́ có thể “cho chịu”, nghĩa là cứ hứa trước rồi t́m cách nộp sau!
Xa xa, pháo nổ lẻ loi. C̣n ai có tiền đâu mà mua pháo. Mà dù có cũng không dám
mua v́ để lộ ra ḿnh có tiền, th́ đó là cách chết nhanh nhất.
Sáng mùng một Tết, tôi đang điểm tâm cốc sữa đậu nành phần của tôi th́ anh
Nguyễn t́m đến bảo nhỏ:
- Có lẽ chị cũng nên đi thôi. Công tác chúng ta được làm này là của tổ chức sinh
viên đạo Cơ Đốc. Nhóm này thuộc thành phần tôn giáo, bị coi là phản động. Từ nay
sẽ bị ngưng tất cả các hoạt động cứu tế xă hội. Tháng sau, sẽ không c̣n sữa đậu
nành. Và hai lát thịt lợn mỗi tuần để thêm chất bổ cũng sẽ không c̣n nữa. Việc
làm của chị, của tôi, cũng như của 38 sinh viên khác sẽ mất . Tôi tin là tôi,
nếu cần, cũng c̣n làm được cái việc ăn no vác nặng, nhưng chị th́ nên đi khi cả
người c̣n nguyên vẹn . . . . .
Tôi ngần ngại:
- Đi đâu bây giờ? Làm sao mà đi ?
- Tôi bán cây guitare rồi. Thừa tiền chị đi tàu thủy đến Macao. Rồi từ đấy, tùy
cơ ứng biến. Nếu cần th́ đi Hương Cảng. Hùng ở Thái Lan về chiến khu Tŕnh Minh
Thế và đă bị . . . . đạn lạc.
- Chuyện này tôi cũng biết rồi, nhưng sao không đi thẳng Hương Cảng, có phải đỡ
tốn hơn không?
- Đường Hương Cảng bây giờ kiểm soát chặt hơn trước nhiều. Cứ đi Macao rồi Hương
Cảng mới thoát. « Cùng tắc biến, biến tắc thông » mà, c̣n nhớ không?
Đó là câu nói của Hùng, anh nhắc đi nhắc lại măi câu nói ấy, mỗi khi chúng tôi
gặp sự khó khăn. Hùng lại c̣n hay nhắc đến ví dụ « con tàu chật » nữa. Anh bảo:
- Bất cứ tàu chật đến đâu, cứ gắng leo lên. Đặt được một chân rồi sẽ đặt được cả
hai chân, tàu lắc lư một lúc, là ta sẽ có chỗ ngồi, có khi cả chỗ nằm nữa.
Hùng cho là muốn đến một nơi nào, miễn là hăy đặt được chân đến, rồi đâu sẽ có
đó, thế nào cũng có cách sống và phát triển công việc.
Đúng hay sai, tôi không biết, nhưng những giáo điều của Hùng đă làm cho chúng
tôi thành gan ĺ, không hề biết sợ nguy hiểm trước mặt. Cái kiểu « điếc không sợ
súng », đôi khi cũng được việc, v́ không có cách ǵ khác hơn.
Tôi vẫn c̣n ngần ngại:
- Thế c̣n anh? Tôi chạy, để anh ở lại ăn đ̣n một ḿnh à?
- Đừng lo! Tôi sẽ có cách. Tụi sinh viên trong lớp tôi là lớp Ngữ Ngôn Hệ, chúng
nó không có tinh thần sát phạt đấu tranh như lớp Chính Trị Hệ củachị.
- Nhưng anh bán mất cây đàn. Sao anh nỡ...
Anh Nguyễn cười ngạo nghễ:
- Ối chào, khi nào có tiền, tậu cây khác. Rồi mai đây, khối thằng chết đói đến
nơi, chúng nó sẽ bán đổ bán tháo, thiếu ǵ!
Tôi tiếc cây Hạ Uy Cầm mà anh rất yêu quí, với cây đàn ấy, tôi đă có công dạy
anh hai bài đầu tiên. Bài Forget me not, và Adieu Hawai. Hai bài học vỡ ḷng ông
anh đă học ở ngoài rồi về nhà lén dạy cho các em gái . Ba me tôi không khuyến
khích con gái học nhạc v́ sợ sẽ khổ. Kinh nghiệm các cụ thấy rằng những ai đàn
hay càng réo rắt du dương đời càng khổ. Nhưng cũng không biết có phải v́ họ khổ
tâm nên tiếng đàn mới réo rắt du dương. Thôi cứ cấm tiệt trước cho chắc ăn.
Tôi dạy lại cho anh những ǵ tôi biết và mỗi bài anh tặng cho tôi một thang
thuốc suyễn, cái thuở mà anh c̣n được gia đ́nh ở Hà Nội thỉnh thoảng nhờ “các
chú” chuyển qua đường Hongkong một ít tiền.
Thực ra, chúng tôi cũng nhận thấy là mỗi tuần Công An bắt chúng tôi khai đi khai
lại các giấy tờ nhiều hơn trước. Tôi cũng được tin là chúng tôi sắp “được” đem
ra cho các bạn đồng học “mổ xẻ xây dựng”. Đó là tiếng mới, đúng nghĩa cuả nó là
xỉ vả đấu tố. Đi là vừa.
- Nếu đi th́ nên đi ngay. Đợi vài hôm nữa, ba con đồng chí chằng tinh ở cùng
pḥng trở về, chúng nó kiểm soát tôi ngày đêm th́ khó thoát.
Ngay hôm sau , tôi ra bến tàu đi Macao. Đi với muôn ngh́n bấp bênh trước mặt,
nhưng cũng không bằng những nguy hiểm tôi để lại sau lưng cho anh Nguyễn gánh
lấy một ḿnh. Anh sẽ phải giải thích sự mất tích của tôi với các “đồng chí cán
bộ Công An”. Mặc dầu đă có đơn tạm xin đ́nh học đúng theo thủ tục ”
(Nhật kư ngưng)
Chương 8
HƯƠNG CẢNG MUÔN MÀU
Trang đến Áo Môn t́m được nhà một người bạn gái nữ tu. Lạy Chúa! Trang định rằng
trước khi chết sẽ xưng tất cả các tội lỗi một thể, và Trang tin rằng Chúa sẽ tha
cái tội nói dối cho Trang.
Tuy Trang chưa rửa tội bao giờ nhưng đă từng theo cácbạn đến nhà thờ nên lễ nghi
và không khí không làm Trang bỡ ngỡ.
Trang “ngoan đạo” làm bà sơ Cả St. Bernard cũng phải thương, mỗi lúc gặp Trang
bà lại rủ rỉ khuyên dỗ:
• “Đi tu đi em! Cuộc đời vật chất phồn hoa có ǵ đáng cho em lưu luyến! Em! con
chiên của Chúa, em ngoan đạo, em c̣n độc thân, hơn nữa em không có gia đ́nh thân
thích ở đây. Tôi chắc rằng em sẽ sáng suốt chọn lấy con đường Chúa đă chỉ cho
em. Em xem, ḱa, viện tu mới u tĩnh làm sao! nơi đây có đàn., có sách, có giờ
cầu kinh cho linh hồn ḿnh đuợc cảm thông với Chúa. Em nghĩ kỹ đi. Ḷng tôi,
viện tu của chúng tôi, bao giờ cũng mở rộng cửa để đón em vào” .
Ngày ngày nghe măi những lời ngọt ngào của vị nữ tu đạo đức trinh trắng dẫn dụ,
lắm lúc Trang cũng thấy xiêu xiêu. Thế nhưng những buổi chiều ngồi bên bờ biển
nh́n các tầu đi lại, Trang thấy quả t́nh Chúa chưa thực ư kêu gọi.
Trang lại trở về Hương Cảng lúc bắt đầu thấy ngạt thở, và may mắn gặp lại một số
các bạn quen biết từ trước lúc c̣n ở nội địa . Được các bạn giúp t́m một căn
pḥng sạch sẽ gần đường xe công cộng ngày ngày đọc báo t́m việc làm. Một căn
pḥng nhỏ, một việc làm, tinh thần hinh như đă có chỗ kư thác.
Đôi lúc buồn rỗi Trang tự hỏi xem ḿnh là ai, và có cái thân phận thế nào, th́
câu trả lời không lấy ǵ làm hấp dẫn lắm. Trong quá khứ, thời xuân c̣n xanh,
Trang không đi theo con đường lễ giáo đă vạch sẵn của đại gia đ́nh. Trang đă bị
xô đẩy ra khỏi cuộc sống yên tĩnh, thanh nhàn, phải tự chèo chống với ngược
sóng, ngược gió.
Tính nết đă khó trị , lại thêm một chứng bệnh nan y. Cái tuổi của Trang bây giờ
tuy cảnh già chưa đến nhưng khi không c̣n là mười sáu hay hai mươi th́ những mầm
non, nhựa sống cũng trốn đâu mất tiêu t́m hoài không thấy.
Sau khi đă tự h́nh dung ḿnh một cách rơ ràng và thành thực như thế, Trang thấy
buồn cười, v́ có mấy bạn trai trẻ cứ theo Trang đ̣i xin bàn tay mà cái bàn tay
của Trang nào có đẹp đẽ ǵ đâu! Nó không nuột nà, trắng mềm, thuôn thuôn, có
những móng tay h́nh hạnh nhân tô mầu, lại biết thêu thùa bánh mứt. Bàn tay của
Trang nó xương xương, đầy những gân xanh, đầu ngón tay lại cắt tiệt cả móng! Thế
mà cũng có người muốn xin được nắm lấy và hứa sẽ nâng niu trân quí suốt đời! Khả
nghi quá! Trang thương hại đem giọng đàn chị ra khuyên:
• “Hạnh phúc không thể bền vững được với một người mà trong hành lư , thuốc dự
trữ quan trọng hơn quần áo rét, và đơn thuốc để nghiên cứu chiếm nhiều chỗ của
nhật kư. Cái tổ uyên ương mà người đang ao ước không thể xây dựng được trong một
gian pḥng bệnh!”
Người nghe thất vọng ra về, người nói thấy hiệu lực lời ḿnh khuyên càng thất
vọng hơn! À ra thế Trang lại hiểu thêm một chút bề sâu.
Trang đă thử từ mũi tiêm đau nghiến, cho đến những chén thuốc đen đặc, đắng có,
cay có, nóng có nhưng tất cả đều vô hiệu.
Nhớ đến lời người thầy thuốc đă đỗ thứ nh́ trong cuộc thi Trung y của Tầu đă lắc
đầu thành thực bảo Trang:
• “Bệnh suyễn không có thuốc chữa tuyệt căn. Ai bảo chữa khỏi là họ nói khoác để
lấy tiền đấy thôi!”
Thế là Trang hết hy vọng được làm một người “b́nh thường”.
Trở v ề với căn pḥng nhỏ dưới chân ngọn núi đá, và đêm đêm lại ngồi dựa lưng
vào cửa sổ. . ngắm trăng. Dù trăng xanh hay trăng vàng, trăng béo hay trăng gầy,
trăng ở trời Nam hay đất Bắc cũng đều là bạn thân của Trang cả. Có đêm ánh đèn ở
nhà bên cạnh chiếu qua song cửa sổ cũng hệt như ánh trăng, thành ra trăng đến
với Trang suốt cả tháng cũng như cơn bệnh cũng đến với Trang ngay ở giữa mùa hè.
C̣n ǵ uất ức hơn những hôm trời nắng rất đẹp, Trang ngồi dựa lưng vào tường
nh́n qua cửa sổ. Từng đám học sinh đi qua dưới mắt Trang. Họ cười nói vui vẻ,
dáng đi mạnh dạn và tin tưởng, không có một nét lo lắng ǵ trên những gương mặt
trong sáng ngây thơ trong bộ đồng phục của nhà trường, Trang phân biệt được đám
này là trường Thánh Marie, đám kia là trường Thánh Thérèse, đám nọ là trường Đại
học của chính phủ, dù là trường nào hay Thánh nào họ cũng đang đi đến một mục
đích chung: bước những bước chắc chắn trên con đường học vấn.
Trang lại nhớ đến quăng đời học sinh vừa qua, đồng tiền nàng đă làm ra một cách
khổ cực trong khi cơn bệnh đang lên, đem đổi lấy những bát cơm nguội lạnh , nhạt
nhẽo để đi học. Nh́n theo đám học sinh khỏe mạnh đi diễn qua trước mặt, Trang
gật gù tự bảo: “ Có lẽ kiếp trước ḿnh vụng tu” . Nghĩ theo phương pháp của mẹ,
cái ǵ không thể cắt nghiă được th́ đổ cho kiếp trước là yên tâm.
Đôi khi một vài những người bạn tốt mang đến cho Trang một ít lương thực, hay
thay nhau đến canh lúc Trang ngủ, những hôm nàng ốm thực nặng. Có khi Trang cố
gượng lần bước đến một tiệm ăn gần nhất, trong khi ngồi đợi bát cháo nóng có
những người đàn ông đàn bà trông dáng rất khỏe mạnh đến trước mặt Trang ch́a ra
một tấm giấy con xin tiền. Trang nghĩ thầm:
• “Thực buồn cười, các người c̣n khỏe mạnh hơn tôi nhiều ! Các người dù sao cũng
không yếu , không bệnh, đằng sau ngọn núi đá kia, người ta đang đập vụn ra đấy.
Công việc c̣n lâu và cần nhiều nhân công, khỏe mạnh như các người. Ra đấy người
ta sẽ hoan nghênh lắm ! ”
***
Được ít lâu B́nh, trong nhóm bạn Hongkong của Trang mang đến đưa cho nàng một
mảnh báo cắt ở mục cần người làm. Người ta cần một thiếu nữ biết tiếng Quảng
Đông , Quan thoại và tiếng Anh để giúp việc trong pḥng trồng răng, giờ gặp mặt
từ 9 giờ ngày mai.
Sáng hôm sau đúng 9 giờ, Trang đến nơi thấy gần hai mươi thiếu nữ trẻ đẹp đă
ngồi chờ ở đấy. Nh́n họ lại nh́n ḿnh, Trang tuy đă uốn quăn kiểu tóc thợ thuyền
rồi, và cũng giầy cao gót, bít tất " ni lông", mặt cũng bôi xanh, vẽ đỏ như họ,
nhưng sao Trang thấy h́nh như ḿnh không chung một thế giới !
Và lúc nghe cuộc nói chuyện với từng người bằng tiếng Anh ở pḥng bên cạnh đưa
sang, Trang coi đây chỉ là một dịp thực tập để luyện cho nhịp tim điều ḥa,
những lúc đi xin việc mai sau mà thôi.
Sau khi ra về, Trang chỉ nghĩ cách làm thế nào để có thể dè sẻn tiêu món tiền
trong túi lâu thêm được một thời gian nữa, để đợi một việc làm khác. Sáng hôm
sau thực là một sự không ngờ, Trang được thư gọi đến để qua một cuộc thử nghiệm
thứ hai bằng tiếng Quảng Đông.
Trang ngạc nhiên không hiểu tại sao ḿnh được chọn trong khi bao nhiêu cô khác
rất xinh đẹp bản xứ và nói tiếng Anh ngon lành như tiếng mẹ đẻ lại rơi. Măi sau
Trang mới biết đấy chỉ là một cuộc bỏ thầu giá hạ. Các cô đ̣i lương từ 250 HK.
đến 300 HK ., trong lúc Trang nghĩ đến sự t́m việc khó khăn ở Hương Cảng, sự cần
thiết gấp bức và cái năng lực làm việc của nàng, chỉ đ̣i 150đ.
Sau khi gặp mặt chủ nhân thực, một người không biết tiếng Anh, không biết tiếng
Quan thoại ông ta chỉ trả 140 đ. Và an ủi Trang sau này nếu làm việc giỏi sẽ
được tăng thêm.
Sáng hôm sau Trang cũng khoác chiếc áo trắng, đi bít tất trắng và giầy trắng như
một nữ khán hộ chính tông, bước vào pḥng chữa răng bắt đầu nhận công việc. Lúc
này Trang mới choáng cả người lên, v́ không những Trang phải làm tất cả công
việc phụ, lại làm cả thông ngôn tiếng Anh và Quốc ngữ Tầu. Xưa nay Trang học
theo chương tŕnh ở trường là chỉ đọc một loại sách , đầy từ ngữ chính trị, và
từ lúc “giải phóng” cũng từ ngữ ấy nhưng với một đường hướng khác,văn chương th́
chỉ được học những bài văn tả những chiến sĩ Nga Sô, hay sự can đảm hy sinh cũng
của người xứ ấy mà thôi.
Bây giờ đứng bên cạnh người lính thủy Mỹ đang há hốc mồm ra. Trang phải cắt
nghĩa cho họ biết phải làm thế nào với bộ răng của họ. Đêm ấy trở về Trang phải
thức măi đến khuya để t́m trong tự điển những chữ răng siết, răng sâu, răng
sưng, răng thối, những hàm răng giả với tất cả các kế hoạch để chữa một bộ răng
xấu thành đẹp.
Dần dần quen đi, Trang thấy công việc đối với nàng không có ǵ là khó. Cái bà mẹ
vợ ông chủ ho lao vào thời kỳ thứ ba , người chỉ c̣n như một bộ xương, hết đi
lên lại đi xuống, sau nhà ngang, nhà bếp, Trang cũng không thấy ngứa mắt. Những
lúc Trang rảnh, bà chủ lại gọi vào nhà trong nhờ dạy kèm ba đứa con gái bé đă
học ba năm mà vẫn không lên lớp được, Trang cũng không lấy làm phiền. Trang chỉ
thấy khó chịu khi mỗi sáng bước vào pḥng làm việc trông thấy cái cằm đă cạo
nhẵn râu xanh xanh của ông chủ, cái đầu chải bóng loáng, và cái nụ cười là lạ
của ông.
Một hôm nhân dịp bà chủ đi vắng, ông hỏi Trang, giọng bí mật:
• Cô Trang, cô ở đường Thái Tử phải không?
• Vâng
• Nhà số mấy?
• Không có số.
• Này, gần lối ấy có mấy con đường hẻm bán nhiều thịt chó lắm đấy! Tối nay tôi
mời cô đi ăn nhé?
• Cám ơn ông, tôi không biết ăn thịt chó!
• Thử xem, ngon lắm!
Trang vẫn lắc đầu:
• Cám ơn ông, tôi không ăn.
• Tối nay tôi đợi cô 9 giờ ở bến xe nhé. Đúng hẹn đấy!
Ông nói xong, vội vàng đi vào nhà trong v́ nghe tiếng bà đă về đến cầu thang.
Tối hôm ấy trời mưa bụi nhè nhẹ, Trang nằm đắp chăn kín đến ngực nh́n qua cửa
sổ. Nàng tắt hết đèn để nh́n ra đêm tối cho rơ hơn. Trang tưởng tượng giờ này
ông chủ đang đứng co ro ở bến xe, chốc chốc lại nh́n đồng hồ, nhưng Trang đă
quyết định rồi.
Sáng hôm sau Trang bị mất việc, v́ cớ ít khách hàng, không thuê người làm thêm
nữa. Nhưng sự thực ra sao chỉ có ḿnh Trang và ông chủ hiểu. Trang nghĩ thầm:
Thịt chó tuy ḿnh chưa ăn bao giờ, và có lẽ cũng có thể ăn được! Nhưng ăn thịt
chó với ông chủ th́ nhất định không, dù có phải chết đói !
Nhưng rồi Trang lại nghĩ : Nhưng nếu ḿnh không chịu ăn thịt chó với ông chủ
chắc không bao giờ có được một việc làm lâu dài cả ! Làm thế nào?
Mấy hôm sau B́nh lại t́m cho Trang một rao vặt khác, cũng là một Nha Sĩ cần phụ
tá..
Ông chủ mới đă từng là một du học sinh, ông treo cái biển " Pháp quốc Bác sĩ Nha
y" to tướng ngoài cửa, nhưng cách tiếp khách của ông h́nh như chỉ muốn đuổi
khách hơn là đăi khách. Để tả h́nh dáng ông, Trang nghĩ thầm:" Thực giống hệt
một con khỉ già! " ông nói tiếng ngoại quốc khá, tiếp người ngoại quốc rất chu
đáo. Nhưng nếu là khách hàng người Tầu th́ ông lại làm cao một cách đáng ghét.
Ông nói tiếng Tầu bằng giọng nhà quê, nên trừ người cùng làng với ông ra, ai mới
nghe không thể nào hiểu được. Mỗi khi ông nói xong một câu, nhờ nghe quen Trang
hiểu được nên phải nhắc lại một lần nữa, khách hàng mới biết ông định nói ǵ.
Trong khi người bệnh không hiểu được Nha Sĩ , những người ở trong nhà cũng không
hiểu được bà chủ định sai ǵ, bảo ǵ. Thỉnh thoảng Trang lại phải thông ngôn hộ:
• Tối hôm nay bà chủ muốn ăn cháo.
• Hôm nay mua hai hào đậu phụ rán, một hào hến xào với dưa chua, một hào giá
luộc lên lấy nước làm canh, c̣n giá vớt ra xào lại thành ra được ba đĩa, đủ ăn
rồi đấy!
Trang lấy làm lạ không hiểu tại sao ông bà chủ lại hà tiện đến thế!
Mỗi tháng ông thu vào vài ngh́n mà ăn tiêu rất dè sẻn. Lương của Trang ông cũng
chưa từng trả đủ một lần bao giờ: thế nào cũng hẹn rày, hẹn mai và trả làm hai
ba lần thành ra tiền pḥng, tiền ăn của Trang cũng phải trả làm hai , ba lần.
Trang làm việc nhẫn nại, b́nh tĩnh nh́n ngày tháng trôi qua tự nhiên, nhẹ nhàng
như nước chảy dưới cầu. Nhớ đến gia đ́nh, Trang bâng khuâng nghĩ thầm : "Nếu ba
biết ḿnh bỏ học thế này chắc ông sẽ nghĩ:" Đáng kiếp, nó làm nó phải chịu chứ!
Ai bảo muốn đi cho xa!"
Và những lời me Trang thường hay than thở lại văng vẳng bên tai Trang:
• " Ba chúng con vô t́nh lắm. Lần me đẻ con Dung đau sót nhau gần chết, gọi ba
vào để trối. Ba c̣n đang vặn máy hát nghe chơi, măi đến một giờ sau mới vào.
Thấy me trối sắp chết, giá như người khác th́ lo chạy thuốc men thế nào, c̣n ba
th́ con có biết sao không? Ông chỉ nói:
• " Thôi em cứ yên tâm mà chết đi, anh hứa sẽ xây lăng đắp mả cho em tử tế. Hai
bên con đường đi vào mộ, anh cho trồng các thứ hoa Bạch Mai, Bích Đào. Ở ngoài
nh́n vào sẽ đẹp lắm em ạ!" Sau bà nội phải đưa mẹ về làng thuốc thang măi mới
khỏi.
Cùng lúc những lời phàn nàn về me, Trang vẫn c̣n nhớ rất rơ ràng:
• " Me các con thực là tào lao. Đầu mùa Đông có 4 cái áo len mới, đến giữa mùa
đă không c̣n cái nào nữa rồi ! Hễ ai đến khóc lóc năn nỉ vài câu là bao nhiêu
tiền bạc áo quần ǵ cũng trút hết. Và me đă đưa tiền cho ai vay mượn ǵ th́ vốn
lời đều biệt tích, cho đến tờ giấy vay để làm . . . kỷ niệm, cũng không cần bảo
họ viết nữa! Sau này các con dù có sắp chết đói chăng nữa mẹ cũng không được
giúp đỡ đâu! Tiền me đă cho người ta vay hết cả rồi, và me tin rằng nếu kiếp này
họ đă không trả th́ sẽ phải trả . . kiếp sau. Thế là me vui rồi. C̣n nếu cho các
con tiêu th́ kiếp này đă hết sạch, mà kiếp sau cũng không c̣n.
Ba, me ,kiếp này,kiếp trước,kiếp sau . . . tại cứ phải vấn vương ?
Nhớ đến những diễn biến đă trải qua như những trang sách lật quá nhanh , Trang
ngơ ngẩn nh́n quanh gian pḥng vắng lạnh. Tất cả đều có thật,và cũng đều đă
thành dĩ văng xa vời , bên ḿnh chỉ ngọn gió Bấc và " tiếng đàn violon" là vẫn
c̣n lưu luyến. Đó là sự thật quan trọng cần phải chấp nhận. Ngoài ra, gia đ́nh,
chí hướng, tiền bạc, danh vọng, t́nh yêu, giờ đây tất cả đều vô nghĩa.
Những mối t́nh hờ đă thoáng qua, Trang không thấy một h́nh ảnh ǵ sâu đậm hết.
Một đôi mắt nh́n say đắm đúng lúc, hay là một lời nói âu yếm phải giờ, chỉ có
thế thôi ! Và Trang cảm thấy bẽ bàng như một đứa bé con nằm mơ thấy được người
ta đưa cho một dĩa bánh ngon lành. Đứa bé v́ thẹn, v́ sợ người ta đánh lừa ḿnh
hay v́ cớ ǵ không biết c̣n chưa dám ăn vội, th́ bỗng giật ḿnh tỉnh dậy. Bên
ḿnh nào có bánh kẹo ǵ đâu! Những cảm tưởng Trang đối với t́nh yêu cũng thế,
không khác ǵ đứa bé con lúc đă tỉnh mộng rồi !
Ḷng tự ái không cho phép Trang được mơ tưởng hay phàn nàn. Trang chấp nhận hiện
tại. “Cùng tắc biến, biến tắc thông” mà ! Đến lúc cần phải “ra đi” th́ hai thế
giới chỉ cách nhau một làn hơi thở có khó ǵ đâu!
Nghĩ thế Trang như vừa thoát khỏi lưới nhện mê hồn trận của chính ḿnh giăng ra
, Trang thấy thoải mái nhẹ nhàng, tự cho là ḿnh đă “biến tắc thông” phần tâm
linh.
Bên ngoài trời vẫn mưa và đă bắt đầu trở rét . Thấy ngực hơi tức thở và ngày mai
lại là chủ nhật, Trang yên tâm lấy một viên thuốc uống.
Tấm chăn len mỏng không đủ ấm, Trang kéo luôn cả chiếc áo tơi đắp lên người, và
chỉ một lúc sau Trang cảm thấy h́nh như ḿnh đă lâng lâng đi vào một cảnh giới
khác.
Lúc tỉnh dậy, Trang ngạc nhiên thấy B́nh ngồi ở bàn viết, đang nh́n nàng với một
đôi mắt đầy lo lắng tŕu mến.
• Tôi đến đây từ lâu. Bà chủ nhà mở cửa cho tôi vào. Tôi thấy ve thuốc Benedryl
c̣n để ở bàn. Không biết là cô đă uống hết mấy viên, và c̣n ngủ đến bao giờ,
nhưng đă đến đây rồi tôi không thể ra về ngay được, đành ngồi nh́n cô ngủ vậy.
Cô có đói hay không? Uống một cốc sữa nhé?
Trang im lặng không trả lời.
• Hôm nay tôi định mời cô đi bơi thuyền kia đấy! Cô không phải chèo, chỉ ngồi
yên ngắm cảnh, tôi chèo một ḿnh. Nhưng cô mệt th́ thôi vậy!
Trang vẫn im lặng:
• Thế nào, cô có cần gặp ai bây giờ không. Tôi ngồi đây có điều ǵ bất tiện
không. Cô đừng buồn thế, bệnh của cô không có ǵ khó cả, cô chỉ gắng tẩm bổ và
tỉnh dưỡng ít lâu sẽ khỏi.
B́nh rút trong túi ra một lọ thuốc:
• Tối hôm qua tôi t́m mấy người bạn hỏi được thứ thuốc này, không khỏi hẳn được
nhưng có thể làm cho bệnh không nặng thêm. Nó chỉ là một thứ thuốc bổ và ngừa mà
thôi.
• Hôm nay chủ nhật, sao anh không đi chơi?
B́nh cười rất thực thà:
• Tôi đến đây chả phải đi chơi là ǵ ? Với lại mỗi lúc ra cửa chân tôi h́nh như
chỉ muốn đưa đến đây rồi thôi không c̣n muốn đi đâu nữa !
Giọng B́nh trở nên cảm động:
• Cố gắng uống thuốc nhé, đừng để phụ ḷng tôi.
Và B́nh bỗng nắm chặt tay Trang:
• Trang, Trang cho phép tôi . . được săn sóc Trang . . suốt đời nhé?
Trang không trả lời, mắt Trang h́nh như mờ đi, và nàng không chống cự khi thấy
B́nh để tay nàng lên môi.
Hương Cảng 1952